افكند تا زمان مرگتان فرا رسيد (وَغَرَّتْكُمُ الأَمانىُّ حَتّى‌ جاءَ أَمُراللَّه).

پنجم علاوه بر همه اينها شيطان فريبكار نيز شما را در برابر خداوند فريب داد، به شما گفت: به عفو خدا دلگرم باشيد هرگز مجازاتتان نخواهد كرد (وَغَرّكُمْ بِاللَّه الْغَرُورُ).

آرى اين عوامل دست به دست هم داد، و صحنه‌اى را كه هم اكنون مشاهده مى‌كنيد به وجود آورد و ديوارى را كه مى‌بينيد ميان ما و شما ايجاد نمود!

شاهد سخن جمله چهارم است كه مى‌گويد آرزوهاى دور و دراز شما را فريب داد، آرى گاه دامنه آرزو و امنيه‌ها به قدرى وسيع و گسترده مى‌شود كه تمام فكر انسان را به خود مشغول مى‌دارد، او را از همه چيز غافل و بى‌خبر مى‌سازد، و در عالمى از خيال و پندار فرو مى‌برد، چشم و گوش را كور و كر مى‌كند، و افراد دانا و هوشيار را از همه جا بى‌خبر مى‌سازد.

تا آن‌جا كه گاهى نقشه‌هايى براى خود در زندگى مى‌كشند كه در عمر نوح نيز قابل عمل نيست، گاه مقدمه چينى‌هايى براى رسيدن به اهداف مادى مى‌كنند كه هركس با يك محاسبه ساده مى‌فهمد در قرن‌ها نيز قابل وصول نمى‌باشد، و اين است معناى حجاب معرفت.

بعضى مفسّران در تفسير امانى علاوه بر آرزوهاى دراز پنج قول نقل كرده‌اند:

«آرزوى ضعف و شكست مؤمنان، فريب‌هاى شيطان دنيا، انتظار استغفار پيامبر براى آنها، به ياد داشتن حسنات و فراموش كردن سيئات‌ [1] بعضى نيز آن را به معناى «اباطيل» تفسير كرده‌اند.

ولى ناگفته پيداست كه همه اينها در مفهوم جامع آرزوهاى دور و دراز جمع است.

توضيحات‌

حجاب آرزوها در روايات اسلامى‌

اين واقعيت كه آرزوهاى آميخته با خيال‌پردازى و دور از واقع بينى پرده‌اى بر

[1]. تفسير قرطبى، جلد 9، صفحه 6417.