«تروى» به معناى تفكر و يا تلاش و
جستجو براى به دست آوردن يك نظريه است.
«نظر» نظر در اصل به معناى گردش چشم، و يا گردش فكر براى پى بُردن به چيزى، يا
مشاهده آن است، و گاه به معناى جستجو و تفحص آمده، و گاه به معرفتى كه بعد از فحص
حاصل مىشود. [1]
در مجمع البحرين سه معنا براى «نظر» ذكر شده است: مشاهده چيزى، و دقت در چيزى
با چشم، و تفكر براى به دست آوردن علم يا گمان.
«لسان العرب» نخست نظر را به «احساس
چشم» معنا مىكند، و سپس آن را به دو شاخه «نگاه كردن با چشم» و نگاه كردن با قلب،
تفسير كرده، و جالب توجه اين است بعداً به حديث پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و
سلم كه فرمود: «النَّظَرُ عَلى وَجْهِ عَلىٍّ عليه السلام
عِبادَةٌ» اشاره كرده، و در تفسير آن از «ابن اثير» نقل
مىكند كه گفتهاند: معناى حديث اين است كه وقتى چشم مردم به على عليه السلام مىافتاد
مىگفتند:
«لا الهَ الّا اللَّه ما أَشْرَفَ
هَذا الْفَتى! لااله الا اللَّه ما أعَلَمَ هذا الفتى! ...؛ لا اله الّا اللَّه، چقدر اين جوان شريف است؟ لا اله الا
اللَّه چقدر اين جوان عالم و آگاه است) و به اين ترتيب مشاهده على 7 آنها را به
عبادت و كلمه توحيد دعوت مىكرد. [2]
***
تفسير و جمعبندى آيات
در نخستين آيه مورد بحث بعد از اشاره به
سرنوشت دردناك گروهى از اقوام پيشين مىفرمايد: پىگيرى آثار آنها و دقت در سرگذشت
و سرنوشت اين اقوام مايه عبرت براى صاحبان مغز و انديشه است، آنها مىتواند از اين
طريق به عوامل بدبختى و خوشبختى خويش پى ببرند، و راه نجات و هلاكت را از يكديگر
باز شناسند